زندگی‌نامه سیّد محمّدحسین حسینی طهرانی و نقش او در رویدادهای سیاسی ایران معاصر
سیّد محمّدحسین حسینی طهرانی، مشهور به «علامه طهرانی»، یکی از چهره‌های دینی، فقهی و عرفانی معاصر شیعه بود. او در طول عمر خود به فعالیت‌های گوناگون علمی، مذهبی، آموزشی و سیاسی پرداخت. از مهم‌ترین ویژگی‌های زندگی او می‌توان به تحصیلات حوزوی در قم و نجف، ارتباط با چهره‌های شناخته‌شده فکری و دینی، نقش در رویدادهای منتهی به انقلاب ۱۳۵۷ ایران، و نگارش آثار متعدد اشاره کرد.
تولد و تحصیلات اولیه
سیّد محمّدحسین حسینی طهرانی در ۱۲ مرداد ۱۳۰۵ خورشیدی (۲۴ محرم ۱۳۴۵ قمری) در تهران به دنیا آمد. پدر او، سید محمدصادق طهرانی، از روحانیون شناخته‌شده زمان خود بود. وی پس از گذراندن تحصیلات ابتدایی، به تحصیل در رشته مکانیک و ماشین‌سازی پرداخت. اما در ادامه، مسیر تحصیلی خود را تغییر داد و به فراگیری علوم دینی روی آورد.
آغاز تحصیلات حوزوی در قم
در سال ۱۳۶۴ قمری، حسینی طهرانی به شهر قم مهاجرت و در مدرسه حجتیه سکونت کرد.. او در همان سال‌های نخست ورود به حوزه علمیه، شاگردی محمدحسین طباطبایی را برگزید. در مدت هفت سال در قم، دروس مختلف حوزوی را فراگرفت و بنا به نقل‌ها، در همین مدت به درجه اجتهاد رسید. در همین دوره، به مباحث عرفانی نیز علاقه‌مند شد و آنها را با جدیت دنبال کرد. ارتباط او با محمدحسین طباطبایی تا حدی گسترش یافت که طباطبایی در نامه‌ای به وی، به مشورت درباره هجرت به نجف پاسخ داد.
ادامه تحصیل در نجف
در ۲۷ سالگی، برای تکمیل علوم دینی به نجف رفت. او در آن‌جا از محضر چندین تن از علمای نجف بهره‌مند شد و به فراگیری فقه و اصول ادامه داد. در زمینه عرفان نیز، ابتدا بنا بر توصیه استادش طباطبایی، با عباس قوچانی (وصی سیدعلی قاضی طباطبائی) آشنا شد و سپس با افرادی، چون سید جمال‌الدین گلپایگانی و محمدجواد انصاری همدانی ارتباط یافت. در نهایت، با معرفی قوچانی، به جمع شاگردان سیدهاشم حداد پیوست؛ این آشنایی تأثیر مهمی در مسیر فکری و معنوی او داشت.
بازگشت به تهران و فعالیت‌های فرهنگی
در سال ۱۳۷۷ قمری، پس از دستیابی به درجه اجتهاد، حسینی طهرانی به توصیه سیدهاشم حداد به تهران بازگشت. در آن‌جا به فعالیت‌های فرهنگی و دینی پرداخت و به‌عنوان امام جماعت مسجد قائم آل محمد در تهران مشغول شد. وی در این دوره در کنار اقامه نماز، به بیان مباحث دینی و ارشاد مردم مشغول بود.
نقش در رویدادهای سیاسی و اجتماعی پیش از انقلاب
حسینی طهرانی معتقد بود تشکیل حکومت اسلامی یک وظیفه دینیست. در جریان حوادث خرداد ۱۳۴۲، به‌دلیل آشنایی پیشین با سید روح‌الله خمینی، به همکاری و تبادل‌نظر پرداخت. نام او در میان امضاکنندگان اعلامیه اعتراض به لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی در سال ۱۳۴۱ ثبت شده است.
همچنین به گفته برخی از نزدیکان او، در دوران گسترش مبارزات سیاسی، نقش میانجی‌گر و ناظر را بازی می‌کرد تا مانع نفوذ گروه‌های غیردینی یا چپ‌گرا در جریان مبارزه شود. به نقل از صدرالدین حائری شیرازی، حسینی طهرانی فردی بود که برخی از افراد پیش از پیوستن به مبارزات، می‌بایست از طریق او وارد عمل می‌شدند. همچنین گفته شده در دیداری با سید محمدهادی میلانی، تلاش کرده بود او را برای صدور فتوایی علیه حکومت وقت قانع کند. براساس برخی روایات، سرلشکر قرنی نیز تحت تأثیر دیدگاه‌های مطرح‌شده از سوی حسینی طهرانی، برای انجام عملیاتی علیه شاه برنامه‌ریزی کرد که در نهایت ناکام ماند و دستگیر شد.
موضع‌گیری‌های پس از انقلاب و مهاجرت به مشهد
پس از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷، حسینی طهرانی به نگارش و اظهار نظر درباره قانون اساسی و اصول حاکمیتی پرداخت و از اصل ولایت فقیه حمایت کرد. گفته شده پیشنهاد‌ها و دیدگاه‌های او گاه به‌واسطه مرتضی مطهری به امام خمینی منتقل می‌شد.
در سال ۱۴۰۰ قمری، بنا بر توصیه مجدد سیدهاشم حداد، به مشهد مهاجرت کرد و تا پایان عمر در این شهر اقامت داشت. در این دوره، علاوه بر تدریس علوم دینی، به نگارش و تألیف آثار متعددی پرداخت. مجموعه‌ای با عنوان «دوره علوم و معارف اسلام» از جمله مهم‌ترین آثار منتشرشده از سوی او در این سال‌هاست.
دیدگاه‌ها درباره موضوعات دینی و اجتماعی
هدف از خلقت
در آثار حسینی طهرانی، یکی از مباحث محوری، بحث توحید ذاتی و هدف از آفرینش انسان است. او در برخی نوشته‌ها، رسیدن به توحید را بالاترین مرتبه برای انسان دانسته و آن را هدف اصلی خلقت معرفی کرده‌است. در این دیدگاه، انسان باید به مرحله‌ای از شناخت برسد که وجود مطلق را یگانه بداند و همه پدیده‌ها را تجلی آن تلقی کند.
واکنش به سیاست کاهش جمعیت
در دهه ۱۳۷۰، با اجرای سیاست‌های کاهش جمعیت در ایران، او در اعتراض به این سیاست‌ها، برخی از جلسات درس خود را تعطیل کرد و کتابی با عنوان «کاهش جمعیت ضربه‌ای سهمگین بر پیکر مسلمین» نگاشت. در این کتاب، این سیاست‌ها رادر راستای اهداف استعمار علیه جوامع اسلامی تحلیل کرده است.
مواضع درباره رهبری سیاسی
در برخی از آثارش، حسینی طهرانی به بیان دیدگاه‌هایی درباره رهبری جمهوری اسلامی پرداخته است. در نوشته‌هایی، نقش روح‌الله خمینی در پیروزی انقلاب را برجسته دانسته و حرکت مردم را متأثر از عزم رهبری تلقی کرده است. همچنین در نوشته‌هایی از آیت‌الله سید علی خامنه‌ای نیز با تعابیری، چون «حامل پرچم اسلام» یاد کرده است.
درگذشت
سید محمدحسین حسینی طهرانی در تاریخ ۱۷ تیر ۱۳۷۴ (۹ صفر ۱۴۱۶ قمری) در شهر مشهد درگذشت. نماز میت او را محمدتقی بهجت اقامه کرد. پیکر وی در صحن انقلاب حرم امام رضا (ع)، در بخش جنوب شرقی به خاک سپرده شده است.
ارسال دیدگاه
مجموع دیدگاه‌ها : 0در انتظار بررسی : 0انتشار یافته : 0