لبخندهایی از جنس تفکر

کیوان وارثی، کاریکاتوریست و گرافیست، از معدود هنرمندان در کشور محسوب می شود که علاوه بر آنکه سالیان مستمر با نشریات و سایت های گوناگون و معتبر داخلی و بین المللی و شرکت های متعدد داخلی و جهانی همکاری کرده، توانسته است در جشنواره ها و فستیوال های هنری بسیاری در سرتاسر جهان شرکت و جوایز ارزنده ای در زمینه کاریکاتور، تصویرسازی و گرافیک را از آن خود کند. وی که ریاست هیات داوران نخستین جشنواره جهانی نیشخط را در کارنامه خود دارد از سال ۹۵ تا ۹۷ نیز سردبیر ضمیمه تمام کارتون و کاریکاتور روزنامه قانون با نام نیشخط بوده است. آثار وی در بیش از ۳۰ کشور جهان از کانادا گرفته تا کره جنوبی، از ایتالیا تا مکزیک به نمایش درآمده است. به مناسبت دریافت جایزه مدال نقره از جشنواره دایجون در کره جنوبی با وی گفت و گوی انجام داده ایم که در پی می خوانید.

از جایزه ای که اخیرا از کشور کره جنوبی برنده شده اید کمی برایمان بگویید و اینکه چرا این جایزه ارزش ویژه ای دارد؟

۳۰مین دوره جشنواره دایجون کره جنوبی در پی فراخونی با موضوع “برنده برنده” و با مشارکت تعداد۴۲۹ هنرمند با ۱۸۳۶ اثر از سرتاسر جهان برگزار شد که اثر من با همین موضوع موفق به کسب مقام دوم و مدال نقره از این مسابقه شد. این جشنواره به دلیل قدمت و میزان حضور هنرمندان توانسته است جایگاه ارزشمندی را درمیان جشنواره های دیگر کسب کند، از همین روی کسب جایزه از این جشنواره ارزش بسیاری دارد.

به باور شما کاریکاتور در ایران جایگاه ویژه ای در میان هنرهای تجسمی دارد؟

البته تمامی شاخه های هنرهای تجسمی جایگاه ویژه ای در میان اهالی هنر و علاقمندان آن دارد، اما هنر کاریکاتور به واسطه انتشار در مطبوعات و رسانه و همچنین ارتباط شکل گرفته از این طریق با مخاطب، بی تردید جایگاه ویژه ای دارد.

در گفت و گویی با سایت هنرآنلاین درسال ۱۳۹۳ از اهمیت تشکیل انجمن کاریکاتور گفته بودید، آیا وجود انجمن کاریکاتور می تواند به قدرتمند شدن هنرمندان این عرصه در برابر دشواری ها یاری رسان باشد؟

بله، انجمن ها و سندیکاها همواره می توانند نقش حمایتی خود را به ویژه برای هنرمندان ایفا کنند، مواردی مانند بیمه خدمان درمانی، بازنشستگی، آموزش های مداوم، بودجه های پژوهشی، حمایت های حقوقی و معنوی همواره می تواند انگیزه ای ارزنده برای حمایت شوندگان و ادامه راه ایشان باشد.

چرا این روزها حضور و ارایه کاریکاتور مطبوعاتی کمرنگ تر شده است؟

با حضور پررنگ رسانه های اجتماعی و اینترنت و همینطور همه گیری کرونا یکی از راه های اصلی کسب درآمد مطبوعات یعنی فروش نشخه چاپی آسیب دید و در پی این کاهش، مطبوعات با کاهش تقاضا برای چاپ آگهی های مطبوعاتی نیز روبرو شدند از همین روی قدرت و توان اقتصادی مطبوعات به شدت کاهش یافت و یکی از بخش هایی که از این موضوع آسیب دید کاریکاتور مطبوعاتی بود.

نقش رسانه ها را در حمایت از کارتون مطبوعاتی چقدر با اهمیت می دانید؟

بی تردید بسیار با اهمیت است، البته کارتون و کاریکاتور همواره روشی ویژه برای ارتباط با مخاطبان رسانه بوده است اما باید به این نکته نیز توجه کنیم که رسانه های مجازی و بستر اینترنت نیز به مجموع رسانه های تصویری کلاسیک یا چاپی افزوده شده و هنرمندان  باید از آن برای ارتباط بهتر با مخاطب بهره ببرند. در این زمینه هنرمندان کاریکاتوریست خارجی بسیاری را می شناسم که اهمیت این عرصه نوین را درک کرده و به صورت جدی و مستمر در شبکه های اجتماعی فعالیت می کنند.

آیا تعداد زیاد کاریکاتوریست های ایرانی در جشنواره های جهانی کاریکاتور معنای خاصی دارد؟

اساسا ما در سالیان اخیر شاهد حضور چند نوع کاریکاتوریست ایرانی در جشنواره های جهانی بوده ایم، نوع نخست، هنرمندانی هستند که طی سالیان گذشته همواره به شکل مستمر و پیوسته حضوری پررنگ در مسابقات جهانی داشته اند که البته من این دسته از هنرمندان را فعالان اصلی هنر کاریکاتور در عرصه جهانی می دانم.

اما دسته دومی نیز وجود دارد که به علت کم شدن فعالیت ها و سرمایه گذاری ها در عرصه هایی مانند تبلیغات، انیمیشن و کارتون مطبوعاتی به حضور در جشنواره های کاریکاتور روی آورده اند و دسته سوم نیز  شامل هنرمندانی است که کاملا به صورت تفریحی و در تعدادی اندکی از جشنواره ها شرکت می کنند.

شاید علت حضور بیشتر در سالیان اخیر مشارکت دسته دوم در جشنواره های جهانی کاریکاتور باشد.

برخی بر این باورند که جایگاه اصلی کاریکاتور در مطبوعات، و برخی آنرا متعلق به دیوار گالری ها می دانند، شما در دنیای امروز کدام یک را جایگاه اصلی کاریکاتور می دانید؟

من با هر دوی این باورها با یک نگاه تاریخ محور موافقم و سر مجادله ای ندارم اما در دنیای امروز جایگاه اصلی کارتون را در اینترنت می دانم زیرا تعداد بیشتری از مخاطبان این هنر در این فضا زیست مجازی خود را دنبال می کنند.